Çocukları adına karar verme, onlara hedefler belirleme ve onların karşılaştığı engelleri onların yerine ortadan kaldırma en bilinen helikopter ebeveyn/ kar küreyici ebeveyn davranışlarıdır. Genellikle tek çocuklu veya az çocuklu ailelerde gözlenen bu tutuma sahip anne babalar, sürekli çocuklarının bir şeylerini eksik yapmış olabilme ihtimali üzerine odaklandıklarından bu durumun sonucu olarak kaygı duyabilmektedirler.
Kar küreyici ebeveynlik daha çok X kuşağı ebeveynlerin tutumu olarak bilinmektedir. Bu ebeveynler, ‘’Biz zorluklar yaşadık, çocuğumuz yaşamasın.’ diye düşünerek hareket etmektedir ancak bunun sonucunda çocuklar hayatın gerçekleriyle yüzleştiklerinde çok büyük hayal kırıklığı yaşamaktadırlar. Bu ebeveynlik stiline sahip anne babalar iyi niyetli olsalar da bilimsel araştırmalar önemli olumsuz sonuçların olduğunu ortaya koymuştur.
Ağrı kesici ve anksiyete-depresyon ilaçları kullanma, özgüven eksikliği ve yetişkin kimliği geliştirmede, benlik saygısı, yüksek bir hak duygusu ile kendini gösteren narsist eğilimle, başkalarına bağımlılık, problem çözme yeteneklerinin yeterince gelişmemesi, psikolojik dayanıksızlık ve yıkıcı davranışlar bu olumsuz sonuçlara örnek olarak gösterilebilir. Çocuklar; uyum sağlama, baş etme ve becerileri yeterince gelişmediği için küçük sorunlar karşısında bile büyük yıkımlar yaşayabilmektedirler. Yapılan bir araştırmada da helikopter ebeveynlerin dış kontrol odaklı bireyler yetiştirdiği saptanmıştır. Bu sonuçların yanında helikopter ebeveynlere sahip öğrencilerin notlarının olumsuz etkilediği de gözlenmiştir. İş başvurusu sırasında uygulanan kişilik testlerinin sonuçları ile başvuru sahiplerinin ebeveyn tutumları arasında ilişki arayan bir çalışmada; helikopter ebeveynler tarafından yetiştirilen bireylerde inaktif ve reaktif kişilik özelliklerine sıklıkla rastlandığı rapor edilmiştir.
Helikopter ebeveyne sahip bir çocuğun davranışlarında bazı durumlar öne çıkmaktadır. Birincisi, çocuk sürekli bir denetimden dolayı strese girebilmektedir. İkincisi, aşırı yüklenilmiş hisseden çocuk ebeveyni yönetmeye başlayabilmektedir. Üçüncü olarak ise çocuk sürekli geri bildirime ihtiyaç duyabilmekte ve geri bildirim olmadan bocalamış hissedebilmektedir. Bunların hiçbiri sağlıklı duygusal büyümeyi desteklememektedir. Yapılması gereken çocuğa sınır çizerek özgür bırakmaktır. Çocuğun problem çözme davranışını kazanabilmesi için problemle karşılaşması gerekmektedir. Bu durum anne babaları panikletmemelidir. Bu durumlarda rehberlik edilmeli ve çocuğun sorunun üstesinden gelme yolundaki uğraşları konusunda sabır gösterilmelidir. Üzülme, bocalama, hayal kırıklığına uğrama gibi duygular hayatın olası seyrindeki normal duygulardır.
Çocukların bunları yaşaması konusunda endişelenilmemelidir. Yaşanılmayan duyguyla baş etme becerisi de gelişememektedir. Sağlıklı olan ve olması gereken demokratik anne baba tutumudur. Demokratik anne baba tutumunda kurallar açık ve nettir. Kuralın nedeni açıklanır ve kural ihlal edildiği zaman uygulanacak yaptırım bellidir. Bu tür anne babalar cezayı pek sık kullanmazlar. Ödüllendirme ve pekiştirmeyi daha çok kullanırlar. Çocuklarına sorumluluk verirler ve onlara karşı destekleyici hoşgörülü, güven verici, sevecen, tutarlı, iletişime açık bir tutum sergilerler. Bunun sonucunda çocuk bağımsız, özerk, girişimci, karşılaştıkları sorunlarla tek başına başa çıkabilen, kendi seçimlerini yapabilen, sağlıklı bir kişilik yapısına sahip bireyler olarak yetişirler.
Uzman Psikolojik Danışman
Ahsen Kılıç
