Tüm dünyada etkili olan koronavirüs salgını ülkemizde de yaşanıyor. Koronavirüs sürecinde yayılmayı önlemek için bir takım önlemler alınıyor. Bu önlemlerin başında yayılma hızını engellemek için insanları yakın temastan uzak tutmak geliyor. Diğer insanlarla aramıza mesafe koymak, sosyal bir varlık olarak bizleri olumsuz etkiliyor. Özellikle sosyalleşmenin önem kazandığı çocukları daha derinden etkiliyor. Bir yılı aşkın süredir milyonlarca çocuk okuluna gidemedi, arkadaşlarını ve akranlarını göremedi. Çocukların gelişimi için gerekli olan akranları, arkadaşları ve sosyal ortamlardan uzak kaldı.

Salgın sürecinin başından itibaren okulların kapatılması, online eğitime geçilmesi, sokağa çıkma kısıtlamalarının getirilmesi ile evde kalma sürelerinin artması öğrencilerde engellenmişlik duygusunun yoğun yaşanmasına neden olmuş durumda. Evde kalma sürelerinin artması ile birlikte öğrenciler sosyal medya, bilgisayar ve televizyon gibi araçları yoğun bir şekilde kullanmaya başladılar. Akademik açıdan ele alındığında evde geçirilen bu zamanı doğru yöneten öğrenciler olduğu kadar bu süreci doğru yönetemeyen öğrencilerde oldu. Bu açıdan bakıldığında öz denetim kavramı uzaktan eğitim sürecinde önem kazandı. Öz denetim becerisi yüksek öğrencilerin  uzaktan eğitim sürecine daha kolay uyum sağlayabildiği görülmüştür. Öz denetim becerisi düşük olan öğrencilerin ise bu süreci yönetmekte zorlandıkları görülmüştür. Bu durum çocukların eğitiminde öz denetim kavramının önemini ortaya koymuştur.

Öz denetim, bir hedefe ulaşmak için kişinin kendi davranışlarını kontrol etmesi, dürtülerine karşı koyabilmesi ve isteklerini bir süreliğine erteleyebilmesidir. Öz denetim aslında irade demektir. Öz denetimi kişinin kontrol ve hakimiyet gücü olarak belirtebiliriz.

1. Öz Denetim Becerisinin  Bireye Sağladığı Katkılar,

• Kişinin hedeflerine ulaşabilmesi açısından davranışlarını ve düşüncelerini kontrol edebilmesini sağlar.
• Kişinin kendisi ve dünya ile daha iyi uyuma sahip olmasını sağlar.
• Kişinin yaşamında gelişen durumlara kendisini adapte edebilmesini sağlar.
• Bireyin kendine zarar verici davranışlardan uzak durmasını sağlar.
• Bireye hayatı üzerinde bir yetkinlik ve kendini yönetme, yönlendirme gücü verir.
• Bireyin karşılaştığı problemlerin üstesinden gelme çabasını sağlar.
• Bireyin kişisel sorumluluklarını kabul etmesini ve sorumluluklarını zamanında yerine getirmesini sağlar.
• Çevresiyle etkili iletişim kurmasını sağlar ve olgun, sorumluluk sahibi bir kişi olmasına yardımcı olur.
• Yapılan araştırmalar öz denetim becerisi yüksek kişilerin daha iyi ilişkiler kurduğunu, daha mutlu, daha az stresli, fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı bir yaşam sürdüklerini ortaya koymaktadır.

2. Öz Denetimin Gelişmesini Engelleyen Durumlar

• Çocuğun her istediğinin hemen yerine getirilmesi,
• Aile içinde kuralların olmaması ve olan kuralların sürekli değişmesi,
• Anne-babanın sürekli tutarsız davranması,
• Aşırı baskıcı ya da serbest anne-baba tutumu,
• Çocuğun istek, beklenti ya da ihtiyaçlarına değer verilmemesi ya da bunların istismar edilmesi,
• Çocuğun sorumluluğunda olan işlerin ebeveynleri tarafından yapılması ya da üstlenilmesi,
• Çocuğun yaşına ve gelişim sürecine uygun görevler ve sorumluluklar verilmemesi,
• Çocuğun davranışlarına, fikirlerine, görüş ve önerilerine değer verilmemesi,
• Ebeveynlerin sevgiyi koşullu sunmaları.
• Çocuğun yapmış olduğu olumlu davranışların ebeveynleri tarafından takdir edilmemesi.

ÖZEL VATAN ANADOLU LİSESİ
AİLE DANIŞMANI / PSİKOLOJİK DANIŞMAN
SELİM KARAMAN